Mostrando entradas con la etiqueta Novas. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta Novas. Mostrar todas las entradas

sábado, 7 de noviembre de 2015

El escritor Miguel Boó presentó el libro en el que narra cómo un emigrante gallego se metió en el bolsillo a la intelectualidad, y a las celebridades de Brasil y de medio mundo

Durante 3 décadas, su restaurante Antonio´s fue también refugio de la oposición a la dictadura militar




La escritora brasileña Nélida Piñón y el conselleiro de Cultura, Román Rodriguez, respaldaron ayer en un abarrotado salón real del compostelano Hostal de los Reyes Católicos –con más de 250 asistentes-, al escritor y periodista Miguel Boó en la presentación de su libro “Manuel Rieiro: Cómo conquisté Brasil”, en el que se narra el espectacular éxito de un emigrante de Santa Comba que emigró con 17 años y sin apenas estudios para convertirse pocos años después en el “rey español de la bohemia carioca”.

El autor de la biografía recordó que en 1998 conoció a Nélida Piñón cuando se la presentó el propio Rieiro con motivo de su investidura como doctora honoris causa por la Universidad de Santiago –primera mujer en alcanzar tal distinción, en cinco siglos de esta institución- y destacó que el nexo de unión entre ellos y el propio libro no era otro que el de la emigración.

CAMINO ALFONBRADO DE FLORES
Sobre el contenido de la biografía dijo que esta se remontaba al momento en el protagonista se embarca hacia Brasil, huyendo de la miseria y sin sospechar siquiera que en Río de Janeiro de cumpliría el presagio de su abuela de que a partir de su marcha, su vida transcurriría por un camino alfombrado de flores. “Manolo Rieiro –añadió- tendría a suerte de conocer, nada más llegar a su particular El Dorado, a la que sería su hada madrina, Niomar Moniz Sodré Bittencourt, directora del Museo de Arte Moderna. Allí aprendería nuestro hombre a amar el arte y a ser el campeón del mundo de las relaciones públicas”.

Pocos años después, y aprovechando los contactos adquiridos durante su período de trabajo en el Museo, Manolo de Buxán fundaría el mítico restaurante Antonio´s que al poco, y durante casi tres décadas, se convertiría en el templo de la intelectualidad carioca.

CÉLEBRES Y FAMOSOS
Desde las grandes figuras de la bossa nova –Vinicius, Tom Jobim, Joao Gilberto, Chico Buarque hasta artistas plásticos como Di Cavalcanti –contemporáneo y amigo de Picasso o Matisse- , o arquitectos como Niemeyer, pasando por grandes figuras de la literatura como Pablo Neruda, Carlos Fuentes, Nélida Piñón, Jorge Amado, Paulo Coelho, etc. todos pasaron e incluso fueron clientes asiduos del Antonio´s. Como lo fue Juscelino Kubistchek, el primer presidente constitucional de la República, el “presidente bossa nova”, el que con el eslogan “50 años de progreso en 5 años de gobierno”, metió a Brasil en la modernidad y construyó de la nada la espectacular e impactante capital en Brasilia.

Pero también reservaron mesa en su local celebridades como el bailarín Nureiev, Mick Jagger, Francis Ford Coppola, Jack Nicholson, Roman Polanski, Michael Caine los tres astronautas del Apolo XI que ancló en la superficie de la Luna, Fran Sinatra y sus acompañantes Ava Gardner y Ursula Andress, y hasta la propia Reina de Inglaterra.

O conselleiro de Cultura e Educación, Román Rodríguez presentou a Miguel Boó.

CONDECORACIONES Y RECONOCIMIENTOS
El periodista Miguel Boó finalizó su intervención apostillando que además de cultura y de glamour, Rieiro también dió cobijo y cuartel general a los opositores a la dictadura de los “anos do chumbo”. Sobre el particular recordó que estos días en Brasil se recuerda precisamente el 40 aniversario del asesinato del periodista croata, de origen judío, Vladimir Herzog, torturado en las cárceles del régimen. Vlado, como  se conocía al responsable del canal TV Cultura, era también asiduo del Antonio´s. Nada pudo hacer Rieiro por él, pero sí por otros represaliados y detenidos a los que incluso llegó a sacar de la cárcel, gracias a sus dotes diplomáticas con algunos de los altos mandos del ejército. “Por todo ello –concluyó- Manuel Rieiro Romar fue condecorado y homenajeado por todos los estamentos de la ciudad y del Estado de Rio, amén de recibir del Rey Juan Carlos I la Orde de Isabel la Católica.

Por su parte, Nélida Piñán certificó la talla humana y ciudadana de Rieiro, ratificó los méritos que acumuló el empresario gallego y alabó la sensibilidad de Miguel Boó “por entender que en Manuel Rieiro había un personaje que se ha convertido en leyenda”. Cerró el acto el representante de la Xunta de Galicia que se mostró muy honrado de presidir una mesa en compañía de la escritora galardonada con el Príncipe de Asturias de las Letras (2005) y “de alguien tan sorprendente como Manuel Rieiro, un emigrante aventurero y de vida casi novelesca que fue capaz –con esfuerzo, motivación y trabajo- de poner en marcha un mito como el del Antonio´s”.


Transcricion da intervención de Miguel Boó na presentación do seu libro “MANUEL RIEIRO: CÓMO CONQUISTÉ BRASIL”




Boas tardes e benvidos.

Non podería empezar a miña intervención sen agradecer a presenza hoxe aquí da grande escritora universal que é Nélida Piñón Cuiñas, á que tiven o privilexio de coñecer, grazas ao seu amigo Manolo Rieiro cando no ano 1998 foi investida doutora Honoris Causa pola USC; por certo, primeira muller en 500 anos desta institución académica que acadou tal recoñecemento. E precisamente a súa “República dos sonhos”, obra mestra da literatura mundial, ten moito que ver con eles dous e mais co libro que hoxe presentamos, porque está directamente relacionado coa emigración e, especialmente, con esa idea que a gran novela de Nélida baralla: o trunfo, o éxito na vida non ten por qué estar vencellado, nen moito menos, o acúmulo de ouro e poder.

Assim que contar hoje aquí con Nélida Piñón é unha honra ben grande e inesquecible. Muito obrigado. Fico en dédeda impagable con voçé.

E, por suposto, quero expresar o meu fondo agradecemento ao conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, por este inmerecido respaldo á miña condición de escritor, complementaria, en todo caso, da de xornalista.

No sei se se adoita que un xefe se preste a este tipo de actos cun subordinado, como è o caso, pero para min ten máis valor que se me subiran o soldo. Por iso debo dicirche que non te imaxinas, meu conselleiro, a gratitude –a gratidao- que sinto.

Pero falaba de emigración. O primeiro que, na miña nenez, me puxo en contacto co Brasil foi un selo de correos de 1969 dos moitos que conseguía na aldea dos meus pais, polas cartas que alí enviaban os nosos emigrantes.

O selo en cuestión equiparaba aos meus herois daquela, os astronautas que foran á Lúa, Neil Armstrong, Michael Collins e Edwin Aldrin –despois pecharei o círculo- con un tal Santos Dumont. O selo reproducía na metade esquerda un debuxo do mentado Santos coa Tour Eiffel por tras, e na metade dereita o alunizaxe da nave Apolo XI. Souben moito despois que o tal Santos era un aviador e inventor brasileiro, máis importante que os irmaos Wright, ata o ponto de que podía considerarse non só un precursor senón mesmo o pai da aviación.

A emigración, pois, –como non podía ser menos- foi o fío que, deste xeito, me puxo en contacto con aquel país. E a emigración volveu ser conditio sine qua non para que tres lustros despois, en 1985, topara de bruces, de fuciños, cun carioca universal que, ao mesmo tempo, ven sendo un galego excepcional.

Naturalmente, ese galego de Buxán de Cícere, fillo adoptivo e cidadán honorario de Río de Janeiro, para quen “Vivir é un acto de permanente intercambio e donaciòn”, non é outro que Manolo Rieiro Romar

Non me podo lembrar quen me presentou a Manuel Rieiro, pero foi no ano 1985. Meses despois daquel primeiro encontró publicaríalle unha reportaxe na contraportada de La Voz de Galicia. Unha reportaxe que se titulaba “Manolo Rieiro emigró de Santa Comba con un baúl de ropa y algunas viandas, y hoy es ciudadano honorario de Río de Janeiro”, e que ainda él conserva amarelecida polo paso do tempo, tanto a folla do periódico como o sobre no que viaxou ata Brasil.

Nesa páxina enteira, un servidor daba conta das andanzas do entón alcumado “Rei español da bohemia de Ipanema”. Enton, o noso heroe tiña 42 anos e levaba case duas décadas rexentando o restaurante Antonio´s que xa se convertera no templo da intelectualidade carioca e no refuxio dos opositores á ditadura militar.

Desde aquel primeiro encontro, cada vez que Rieiro volveu a Galicia, combinamos e partillamos sobre novos episodios e noticias dos que me daba conta, cada cal máis literalmente increíble que os anteriores. Dese xeito, contábame, como quen non quería a cousa, que polo seu local pasaran os astronautas americanos primeiros en alunizar (velaí o circo pechado); que lle negou mesa –amablemente por suposto- a Frank Sinatra, que ía acompañado de Ava Gardner coa que estivera casado, e da primeira “chica Bond”, a belísima Ursula Andress, porque non a reservaran e non era o caso de deixar a nengún carioca previsor sen o seu sitio, por moi famoso que fora o cliente; ou que polo Antonio´s pasara a mesmísima Raiña Isabel II de Inglaterra…

Naturalmente, eu non podía dar creto ao que me contaba, porque aquilo parecía froito dunha mente ensoñadora, fantasiosa, algo esaxerada… Pero, qué va!

Cando moitos anos despois, -sete exactamente- Manolo Rieiro me preguntou se estaría disposto a escreber as súas memorias, díxenlle que sí coa boca pequeña, pero enseguida lle pedín documentos, xornais, revistas, libros, cartas, fotos, cadros, notas manuscritas… E foi entón cando descubrín, por exemplo o poema que lle adicara e asinara Pablo Neruda; as notas e cartas de Vinicius de Morais, Nélida Piñón ou Paulo Coelho e, en definitiva, a ratificación de que todo canto me contara, e moito máis, estaba documentado.

E así naceu o libro que presentamos hoxe. Un relato que se inicia na aldea de Buxán de Cícere, en Santa Comba, hai 55 anos. Daquela, un rapaz de 17 anos –un auténtico Apolo a xulgar polas fotos- que mesmo fora vocalista da Orquestra Hermanos Ucha, que só tiña os estudios elementais e só sabía as catro reglas, decidiu facer as maletas, o baúl máis ben, e fuxir da miseria cara a emigración. Non podía sospeitar que no seu soñado Rio cumpriríase o presaxio da súa avoa, pronunciado na noitiña que saiu da aldea, e que comezaría para él o percorrido por una camiño alfombrado de flores.

Manolo Rieiro tería a sorte de coñecer, ao pouco de chegar á cidade maravillosa á que sería a súa fada madriña, Niomar Muniz Sodré Bittencourt. Foi no Museo da Arte Moderna, da que a súa benefactora era a directora. Alí aprendería a amar a arte e tamén a ser o campeón do mundo das relacións públicas nun ámbito no que se daba cita a crème de la crème da cidade.

Poucos anos despois do encontró con Dona Niomar, fundaría o mítico bar/restaurante Antonio´s e o convertiría no templo da intelectualidade carioca durante case tres decenios:
Desde as grandes figuras da bossa nova –Vinicius de Moraes, Tom Jobim, Joao Gilberto, Chico Buarque ata artistas plásticos como Di Cavalcanti, arquitectos como Niemeyer, pasando por grandes figuras da literatura como Pablo Neruda, Carlos Fuentes, Nélida Piñón, Jorge Amado ou Paulo Coelho, todos estiveron e mesmo foron clientes asiduos do Antonio´s. Pero tamén reservaron mesa no seu local celebridades como o bailarín Nureiev, Mick Jagger, Francis Ford Coppola, Jack Nicholson, Roman Polanski, Michael Caine, Brigitte Bardot ou os mencionados cosmonautas, Frank Sinatra e as súas despampanantes acompañantes, e a mesma Raiña de Inglaterra

Naqueles tempos, o pintor lisboeta Eurico Abreu inmortalizou a algúns deses grandes clientes do Antonio´s nun cadro que ven de servir de capa e contracapa a este libro. No óleo levitan, pululan, beben e polemizan dende o lendario Vinicius de Moraes ata o presidente Juscelino Kubistchek de Oliveira, tamén coñecido como o presidente bossa nova, presidente constitucional da República, que co slogan de “50 anos de progresso en 5 anos de goberno” levou o pais á modernidade, amais de crear da nada a impactante e espectacular capital Brasilia. Pero tamén aparecen retratados no lenzo o pintor e caricaturista Di Cavalcanti, contemporáneo e amigo de Picasso ou Matisse; o critico musical Lucio Rangel quen presentara a Vinicius e Tom Jobim, ou a actriz Leila Diniz, que alborotara a todo o país exhibindose en bikini en 1971, grávida de 6 meses…

E ben, ademais de cultura e de glamour, hai que dicilo, Rieiro tamén deu acubillo no seu local aos opositores á ditadura dos anos do chumbo. Precisamente estes días conmemoran en Brasil os 40 anos da tortura e asesinato, polo réxime militar, do xornalista croata de orixe xudea, Vladimir Herzog, asiduo do Antonio´s. Nada puido facer por este periodista, pero grazas á súa diplomacia con aqueles militares represores, o emigrante galego foi quen de axudar a moitos represaliados e mesmo conseguiu tirar da cadea a máis dun condenado.

Por todo iso, e por moitas outras cousas que se contan no libro, Manuel Rieiro Romar foi condecorado e homenaxeado por todos os estamentos da cidade e do Estado de Rio, amén de recibir do Rey Juan Carlos I a Orde de Isabel a Católica.

Moito obrigado queridas amigas e amigos por asistir hoxe aquí, porque ainda que, sen dúbida sería ótimo e mesmo maravilloso, non creo que nos vexamos con motivo da próxima edición deste libro en portugués, edición que será presentada en Rio de Janeiro

martes, 19 de noviembre de 2013

En la presentación de “Las noches con Claudia”


Conste que estoy aquí por empeño personal del autor a quien no convencí de que debería buscar para su puesta de largo en la capital de Galicia a alguien de más campanillas que las mías, sin duda diluidas éstas en la noche de los tiempos, aquellos en que me hice famoso. Sin duda que Álvaro Otero ganaría más hoy si se hubiera traído para apadrinarlo a nuestro colega Manolo Rivas o incluso a Méndez Ferrín. Pero él quiso que estuviera aquí su amigo Miguel Boó por encima de cualquier planteamiento comercial. Y se lo agradezco. Entre otras cosas porque más temprano que tarde podré presumir de codearme con un afamado escritor.
.
Álvaro Otero, no hace falta que lo diga yo, es un escritor consagrado. Ya no sé si su condición de escritor es la que complementa a su vocación y profesión de periodista o si esto es al revés. Pero en cualquier caso, Álvaro Otero escribe como dios. De hecho, si aceptara formar parte de mi nueva banda de rock, sería el guitarra solista. Es más, escribe infinitamente mejor que corre, y eso ya lo dije hace ahora trece años cuando tuve el honor de presentar en público otra de sus anteriores creaciones “Días de agua”, una narración de la que destaqué, si mal no recuerdo, su trama electrizante, apasionante y escalofriante.
 
Si entonces, en el año 2000, dije que escribía infinitamente mejor que corre, ¡que no diré hoy que puedo abatir dos pájaros de un tiro contando la misma anécdota!. Aludía entonces, sin entrar en detalles como ahora, a que el joven redactor de Diario 16 de Galicia, Álvaro Otero, retó a su director, un servidor, a cubrir los doce kilómetros que hay entre Peitieiros (Gondomar) y la playa de Patos en Nigrán. Como una verdadera liebre zarpó el irrespetuoso plumilla y puso tierra de por medio –mucha tierra de por medio- con quien les habla. Pero el veterano rival que uno era ya entonces, dosificó su esfuerzo a tal punto que en los arenales de Playa América, con el futuro escritor fundido ya en la miseria del sobreesfuerzo, lo rebasó por la izquierda y llegó a meta con más de dos minutos de ventaja.
.
Pues bien, semanas antes, el tercer compañero de esta mesa, el ilustre Carlos Punzón, a la sazón redactor jefe del mismo diario, también me había desafiado –estamos hablando de 1991 o 1992- en idéntica prueba atlética. En este caso, la derrota lo fue sin paliativos: el insolente joven que entonces era el hoy conspicuo Carlos Punzón, llegó a la meta con 10 minutos de retraso sobre su imparable jefe. (¡¡Dios qué gozada solo de pensarlo!!).
.
Supongo que lo que ocurrió después fué su venganza… Aquel día el insuperable actor que es Rafael Álvarez “El Brujo” escenificaba su particular trasunto del Lazarillo de Tormes en el García Barbón de Vigo. Mi mujer y yo habíamos llegado tarde al teatro –no diré por culpa de quién- y, de puntillas, buscábamos nuestras localidades en el patio de butacas, entre inevitables y casi (CASI) imperceptibles cuchicheos. Pero, ¡tierra trágame!, en esto que Rafael Álvarez, deja de recitar y dirigiéndose a nosotros nos dice:
.
- ¿Qué? Llegando tarde, ¿eh?. Muy bonito… En fin. Vamos a hacer una cosa. Yo les voy a hacer un resumen de lo que he dicho hasta ahora y después ya…, si quieren entrar en detalles y eso…, pues se toman un cafelito con sus vecinos de butaca y que se lo cuenten… ¿Les parece?
.
Al día siguiente tuve que leer en mi propio periódico que su director había quedado en evidencia ante el selecto público que abarrotaba el teatro vigués.
.
Lo cierto es que de aquel mítico diario, además de salir buenos periodistas también se recogieron cosechas de notables escritores: ahí están Xavier López, Pepe Domínguez, Francisco Alonso y, por supuesto Álvaro Otero (además de Manolo Rivas que ya entonces despuntaba). Lo que no me explico es a qué espera alguno de ellos para escribir la definitiva novela de Diario 16 de Galicia, después de que en una plantilla de no más de 30 ó 40 periodistas, hayan fallecido ya 7 de ellos (3 de cáncer, 1 de infarto, 1 por una garrapata, 1 atropellado y una querida amiga que se suicidó). Descansen en paz.
.
Pero antes de “Días de agua” y si no me he perdido algo, la irrupción a lo grande de Álvaro Otero en el arte literario lo fue con la kafkiana y marítima “Waelrad”, de inquietante factura en la que se narraba el varamiento de una ballena de 32 metros de eslora en un puerto que, con seguridad, era el de su Bueu natal. Un cetáceo 12 metros más largo que el que estos días, por cierto, llena las portadas de los periódicos.
.
Las noches con Claudia”, que hoy se presenta en sociedad es –de momento- la última aportación con la que Álvaro nos regala su dominio del lenguaje, su maestría en el arte de la trama y su habilidad para cautivarnos en sus universos. No me va a tocar a mí la misión de transmitirles a ustedes la disección y autopsia que sobre la obra ha hecho este grande del periodismo que es Carlos Punzón, a quien cedo la palabra.

(Compostela, 8 de novembro de 2013 / Librería Couceiro)

jueves, 4 de octubre de 2012

Miguel Boó fixo a doazón dunha gravación de Paz Andrade ao Consello da Cultura Galega


A gravación con un dos escasos discursos de Valentin Paz Andrade adicados á profesión periodística, custodiada dende hai máis de 28 anos por quen esto escribe, xa se atopa en lugar máis acaído ca miña humilde morada. Dende o pasado 28 de setembro deste 2012, cuxo Dia Das Letras adicamos en Galicia á figura do empresario, escritor, político, intelectual e galeguista pontevedrés afincado en Vigo, a devandita gravación –que orixinariamente se rexistrou en casette, e que ainda conservo- pertence ao Arquivo Sonoro de Galicia. O depósito do documento sonoro, neste servizo dependente do Consello da Cultura Galega, fíxose por parte da mesma Federación de Asociacións da Prensa (FEGAPE) da que eu mesmo fun promotor e anfitrión en 1984. Neste caso, os presidentes das asociacións de periodistas de Santiago de A Coruña –integrantes da FEGAPE- cederon a copia e as reseñas xornalísticas daquela data do 11 de xullo de 1984, ao presidente do CCG, Ramón Villares. Nas citadas noticias dase conta do discurso de Paz Andrade, que ao longo de 16 minutos defendeu a libertade de expresión e a autonomía de Galicia. O mesmo CD inclue os discursos do entón primeiro presidente da Xunta de Galicia, Xerardo Fernández Albor, e o de un servidor, Miguel Boó, como presidente da Asociación da Prensa de Santiago de Compostela e artífice da creación do órgano federativo dos periodistas Galegos.



martes, 22 de mayo de 2012

Miguel Boó entrevistó publicamente al embajador de Israel en España invitado por el Club Faro de Vigo







El pasado lunes 21 de mayo tuvimos la oportunidad y el placer de poder entrevistar al embajador de Israel en España, Alon Bar, invitados por el Club Faro de Vigo. Con el Paraninfo de la Universidad de Vigo abarrotado de público, el inicio del acto se demoró unos minutos ante el intento de un grupúsculo anti-israelí de boicotear y reventar el derecho a expresarse libremente de quienes participábamos en dicho evento. Por cierto, es de reseñar que el grupo vociferante no estuvo presente en su día, para aplaudir al conferenciante palestino que semanas antes habló en el Club Faro de Vigo. Sencillamente porque, a ellos, los palestinos les preocupan bien poco, y sólo persiguen la desaparición de Israel.

Como quiera que los organizadores de estas acciones antidemocráticas ya han protagonizado otras acciones de cierta violencia, nos vimos obligados –en nuestra calidad de moderadores/entrevistadores– a denunciar las artimañas fascistas que últimamente vienen exhibiendo estos grupos marginales de extrema izquierda, cuyos hechos y dichos cada día se parecen más a los de la extrema derecha y al discursos neofascista. En resumidas cuentas nuestra denuncia se formuló en términos parecidos a los siguientes:

En este país, durante 40 años el franquismo impuso el pensamiento único. Cuando tras el advenimiento de la democracia creímos que ya éramos libres de opinar, resulta que nos encontramos con que algunos hijos y nietos de Franco, que le salieron de izquierdas o de extrema izquierda, nos quieren impedir que digamos cualquier cosa que no sea de su agrado.

Señoras y señores, el fascismo ataca de nuevo. Los intolerantes, los fanáticos, los bárbaros, los intransigentes de izquierda, los ayatolas que nos quieren imponer el pensamiento único, irrumpen en las conferencias, agreden a los científicos israelíes, destrozan y queman. Hace unas fechas hablo aquí mismo el max. representante de los palestinos y hoy lo hace en Compostela. ¿Alguien lo boicoteó? He ahí una diferencia esencial entre esa moderna inquisición, la misma que expulsó del BNG al presidente de AGAI por estar en una asociación pro judía, y quienes respetamos las ideas y los pensamientos de nuestros adversarios.

Lo que acaba de ocurrir en esta sala no es extraño en un país que debe ser el ùnico de Europa donde sale gratis decir, como oí yo mismo en Santiago no hace ni dos meses, que había que acabar el trabajo de Hitler y exterminar a todos los judíos. Nada extraño en una ciudad como Vigo, donde en un acto de partido se dijo que el conflicto árabe israelí finalizará el día en el que Irán arroje una bomba atómica sobre Israel. ¿Y qué hacemos la mayoría silenciosa? Permanecer en silencio. Pues ya está bien. Reivindico lo que nuestro invitado dijo el pasado 1 de abril: La tolerancia con la intolerancia es muy peligrosa”.

Tras el abandono de la sala por los boicoteadores frustrados, al observar que la práctica totalidad de los asistentes aplaudían nuestra intervención, pudimos –no sin sentir cierta vergüenza ajena– dar una bienvenida civilizada y obligada al invitado del Club:

El diplomático judío que hoy nos acompaña lleva 22 de sus 55 años metido en harinas diplomáticas. Y desde el 2000 ha dirigido departamentos relacionados con el desarme y el control de armamentos y participado en foros internacionales relacionados con la Energía Atómica. Antes de ser designado embajador en nuestro país fue director general de cultura y ciencia en el Ministerio de Exteriores israelí.

Hoy ha venido a Club Faro de Vigo a dialogar sobre un asunto que difícilmente la opinión pública relaciona con su país: la modernidad. Seguro que más de uno entre los presentes creerá que Israel es un país del tercer mundo, subdesarrollado, lleno de hombres barbados tocados de kipás o sombreros de fieltro (de esos que por cierto fabrican en Sevilla).

Tengo amigos que sostienen que en Israel las mujeres son la escoria de la sociedad, tal vez confundiendo aquel país con el totum revolutum de las naciones árabes y/o musulmanas… Otros confunden judío con israelí y viceversa, y dicen que son gentes raras porque no comen cerdo ni marisco. No saben que el índice de judios ortodoxos es casi testimonial y que hay tantos ateos como observantes. Y no reparan en que los católicos no hemos comido carne en Cuaresma durante … cientos de años. O que en nuestra Semana Santa se producen escenas tal vez más ultraortodoxas que algunas de las acciones que reputamos a los judíos con aladares, del barrio de Mea Shearim.

Pero vamos a huir de tópicos y de mitos. Hoy queremos hablar de uno de los países más pequeños del globo terráqueo. Es, con 7,5 millones de habitantes, como Galicia sin la provincia de Lugo. Y con la mitad del territorio que, o bien es árido o bien es desértico. Un país que, a pesar de las guerras, a pesar de tener que destinar gran parte de su PIB (el 8%) a defensa, ha sabido, en sólo 64 años, situarse entre los 23 países más desarrollados del mapamundi. Y no sólo eso: ha hecho contribuciones sorprendentes, desconocidas por el gran público y, sin duda, impagables, en los ámbitos de la sanidad, la informática, la genética, la física, la electrónica, la óptica, las telecomunicaciones o la agricultura científica”.


domingo, 20 de mayo de 2012

A miña tese de doutoramento


Enrique Valero e Miguel Boo


Segundo a tese de doutoramento do escritor e xornalista Miguel Boó

A falta de comunicación entre científicos e xornalistas fomentou a mala imaxe do eucalipto

O eucalipto, vítima dun xornalismo afastado das directrices de expertos

Bea Feijóo | Pontevedra
De todas as especies plantadas en Galicia, o eucalipto é das que goza dunha menor estima por parte da opinión pública, consecuencia de que “durante 35 anos padecera os efectos perniciosos da mala prensa”. Esta é unha das conclusións que Miguel Boó reflicte na súa tese de doutoramento, na que analizou as informacións que recollían os xornais en Galicia sobre o eucalipto dende 1975 a 2010, para contrastalas coa produción científica dos grupos de investigación expertos no estudo da especie. Tras afondar no tratamento que a prensa lle deu ao eucalipto, Boó sinalou que as afirmacións publicadas, facilitadas por fontes populares, crearon unha “imaxe distorsionada, mítica e falseada da especie arbórea”, dando lugar a un tipo de xornalismo “afastado das directrices dos expertos”.

Na súa tese de doutoramento, dirixida polo profesor Enrique Valero e calificada cun sobresaliente
cum laude por unha unanimidade, o investigador e xornalista explicou que non era sorprendente a oposición da opinión pública á plantación do eucalipto “se dous presidentes da Xunta, parlamentarios, gobernadores civís, alcaldes, sindicatos, partidos políticos, xornalistas, cleros, estudantes,asociacións ecoloxistas, veciñais... declararon abertamente que era tóxico, destrutor da riqueza mariña e medio ambiental ou ata culpable da esterilidade das mulleres e das vacas”, engadiu. Boó apuntou como dato curioso o rango e a veracidade que nos medios de comunicación se lles deron a estas informacións “chegando a dedicarlle cinco columnas a unha carta de opinión dun tal Pompilio César Abeya Cruz”. Non obstante, advertiu que a ausencia de voces de expertos e científicos non se traduce “nunha acción deliberada por parte dos medios de comunicación”, senón máis ben dunha falta de iniciativa por parte da comunidade investigadora “que non accedeu á prensa e polo tanto non se reflectiron as súas opinións”.

Dez mitos sobre a especie

Boó foi quen de identificar dez mitos ou visións estereotipadas da realidade do eucalipto que recollían os xornais. Entre outras cuestións, esta especie era "culpable” de esgotar o chan ata convertelo en desértico; de incompatibilidade con outras especies; de que non protexe a superficie da erosión; de consumir máis auga que ningunha outra árbore; de favorecer a expansión do lume; de ser medioambientalmente “perversa”, de prexudicar a paisaxe e a saúde “e de ser un cultivo que desvaloriza a terra e que só vale para producir pasta de celulosa”. Ningunha destas afirmacións frecuentes na prensa durante os 35 anos analizados “estiveron avaladas por algún documento ou por algunha publicación” e indicou que no período comprendido entre 1975 e 1990 “o 97% das noticias analizadas eran contrarias ao eucalipto”, mentres que do 2000 en adiante “un 60% xa non amosan oposición para deixar de ser tema de actualidade”.

Contraste coas publicacións científicas

Ademais de revisar dez xornais publicados en Galicia e cinco revistas, Boó recorreu a fontes científicas escritas por máis dun centenar de investigadores para contrastar a versión que as organizacións ecoloxistas, veciñais e sindicais daban sobre “os perigos” do eucalipto. Das dez "liñas de ataque" que o investigador detectou, ningunha foi avalada pola comunidade científica tanto que, algunha das fontes expertas citadas, reflicten beneficios como “secuestrador de dióxido de carbono, protector acústico e da erosión, produtor de madeira de calidade, xerador de riqueza...”. Segundo o investigador, a “falsa” idea de que o eucalipto só se planta para a produción de pasta de celulosa foi o argumento que máis prexudicou a súa imaxe. “Sempre se asociou a materia prima co proceso industrial das celulosas, o que danou sumamente a concepción do eucalipto”, apuntou o profesor Valero, lembrando ademais o papel importante que desempeña na economía de Galicia e de Pontevedra en particular.

RESEÑAS NOS MEDIOS:

Diario de Pontevedra
La Voz de Galicia
Faro de Vigo
Noticias Galicia